آنچه در این مقاله می‌خوانید
درمان اضطراب امتحان
به کودکان در سن مدرسه اجازه دهید که هدف هایش را، خودش انتخاب کند. بهتر است هدف هائی برای خودش در نظر بگیرد که خواست خود او باشد، زیرا موجب انگیزه، حرکت و پویائی او برای دستیابی به آنها می شود، این کار بخشی از زندگی او است.
اگر والدین هدفهای مورد نظر خودشان را به کودکشان تحمیل کنند خلاقیت در سرکوب خواهد شد و به شکل لجبازی با والدین برخورد خواهد نمود.
اضطراب امتحان
امتحان.. امتحان، باز هم امتحان شروع شد، اغلب دانش آموزان در ایام امتحانات چنان دچار اضطراب، تشویش، نگرانی و هیجانات ناخوشایند می شوند که برخی از آنان مبتلا به آشفتگی معده، سرگیجه، بی اشتهائی، بی خوابی، حالت تهوع، تپش قلب، ضعف و تنگی نفس می گردند.
در نظام آموزشی کشور ما مشکلاتی وجود دارد که یکی از آنها ایجاد رقابت شدید بین دانش‌آموزان آموزش فردی و برگزاری امتحانات بیش از حد می باشد.
همچنین، در مواردی که امتحان به صورت شفاهی از دانش آموز گرفته می شود، ممکن است علائمی از لکنت زبان های عصبی، خشکی دهان و عرق کردن بیش از اندازه را نیز به همراه داشته باشد.
استرس های محیطی
به طور کلی، اضطراب امتحان حاصل استرس های محیطی، فشارهای روانی منفی و ضعف خودپنداری دانش آموز درباره استعداد و توانائی یادگیری او است که موجب عدم تمرکز، آشفتگی ذهنی، ارزیابی غلط، واکنش های ناخوشایند جسمانی و افت تحصیلی او می شود.
شیوع اضطراب امتحان
کودکان از ابتدای ورود به مدرسه و زمانی که کلاس اول را شروع می کنند، هیچ ترس و دلهره ای از امتحان و آزمون های کلاس ندارند و روز امتحان برای آنها هیچ تفاوتی با دیگر روزهای مدرسه ندارد،
اما متأسفانه این والدین، مربیان، آموزگاران، هم کلاسی ها و دیگر اطرافیان هستند که کودکان را نسبت به امتحان آشفته و پریشان می کنند، تا حدی که در سال های بعدی تحصیلی دچار چنان اضطرابی می شوند که گاهی از درس و کلاس و مدرسه هم بیزار می گردند. داشتن کمی اضطراب در روزهای امتحان لازم و طبیعی است، زیرا موجب حرکت، نشاط، پویائی و انگیزه دانش آموز برای یادگیری و درس خواندن می شود.
ناتوانی و ضعف دانش آموز
اما اگر این اضطراب و نگرانی از حد عادی خود تجاوز کند، باعث ناتوانی و ضعف دانش آموز، فراموش کاری های زودگذر، خطاهای ادراکی، حواس پرتی، درگیری های ذهنی، عدم تمرکز، هیجان بیش از اندازه و به دنبال آن کاهش عملکرد تحصیلی او می شود. اضطراب امتحان معمولاً بین سنین ۱۱ تا ۱۰ سالگی، یعنی زمانی که دانش آموزان در مقطع ابتدائی درس می خوانند، آغاز می شود و چنانچه درصدد مقابله و رویاروئی با آن برنیایند، با بالا رفتن مقطع تحصیلی آنان، افزایش می یابد.
عوامل به وجود آورنده اضطراب امتحان
به طور کلی، سه عامل اصلی در بروز اضطراب امتحان در دانش آموزان مؤثر هستند:
۱) عوامل فردی:
انتظار بیش از توان خود، ضعف اعتمادبه نفس، کم بودن انگیزه موفقیت، تفکر منفی درباره توانائی ها و استعدادهای خود، احساس رقابت بیش از اندازه، عدم آمادگی و برنامه ریزی لازم برای امتحان و عدم تمرکز و درس خواندن.
۲) عوامل خانوادگی:
مثل سختگیری های بیش از اندازه، عدم حمایت و تشویق کودکان، داشتن الگوها و والدینی مضطرب و پرشی، تأثیر اختلافات و نابسامانی های خانوادگی در روزهای امتحان، ایجاد رقابت های غیرمنطقی بین فرزندان خانواده و تهدیدهای بی مورد والدین.
۳) عوامل مدرسه ای:
مثل انتظارات بالای آموزگاران، محیط مناسب امتحان، مقررات خشک و رسمی جلسات امتحان، نوع سؤالات و پرسش های امتحانی، ایجاد رقابت های ناسالم بین دانش آموزان و توجیه نکردن دانش آموزان درباره نحوه امتحان گرفتن.
۴) عوامل ژنتیکی.
بعضی کودکان به شکل ژنتیکی به فشار و استرس حساسند و استعداد زیادی برای ابتلا به بیماری های اضطرابی و یا سایر اختلالات روانشناسی و روانپزشکی دارند. در این کودکان احتمال بروز اضطراب امتحان بیشتر از سایرین خواهد بود. بنابراین اضطراب می تواند در خانواده شیوع داشته باشد. شکل ارثی اضطراب در همشیرها دیده میشود و یا در نسل های متعدد انتقال می یابد. اگر اضطراب بیشتر منشا ژنتیکی داشته باشد دارو ها موثر تر خواهد بود و اگر بیشتر منشاء محیطی داشته باشد مشاوره و روان درمانی و تغییر سبک زندگی درمان اساسی خواهد بود.
روش های کاهش اضطراب امتحان
والدین و مربیان می توانند به منظور کاستن از شدت نگرانی و اضطراب امتحان در دانش آموزان، نکات و موارد زیر را به آنها گوشزد نمایند:
۱. وقت خود را تنظیم کنند،
خوب یاد بگیرند، خوب تمرین کنند و از تنبلی، دفع وقت و خیال پردازی بپرهیزند.
۲. مطالعه زیاد و جنبی درباره موضوعات درسی،
موجب اعتمادبه نفس آنان می شود. همچنین اگر مطالب بیشتری درباره مفاهیم و محورهای اصلی درسشان یاد بگیرند، به سؤالات امتحان با اطمینان بیشتری پاسخ خواهند داد. اعتمادبه نفس خودشان را از طریق مطالعه مستمر در طول سال تحصیلی و نه پرخوانی های شب امتحان تقویت کنند.
۳. از روش های آرام سازی و کاهش اضطراب،
مثل آرام سازی عضلانی، حساسیت زدائی منظم و مثبت اندیشی برای حفظ آسودگی خود استفاده کنند .
۴. دارو های مورد استفاده برای درمان اختلال اضطراب امتحان
عبارتند از داروهای بنزودیازپین و داروهایی که مانع بازجذب سروتونین در سیناپسهای عصبی می شوند.
۵ـ مشاوره و روان درمانی.
با توجه به سن کودک از انواع رویکرد های مشاوره و روان درمانی برای درمان اضطراب امتحان استفاده می‌کنیم. اگر کودک در سنین پایین تر از مدرسه باشد که در این سنین اضطراب امتحان بسیار نادر است از بازی درمانی استفاده می کنیم. در سنین دوره ابتدایی می توان روشهای رفتاری یا آموزش مهارت های زندگی و مهارت مقابله با استرس را به کودک یاد داد در سنین بالاتر یعنی در دبیرستان می توان از درمان شناختی و آموزش مقابله با استرس استفاده کرده در این سنین می توان از روش های تحلیلی و روانکاوی هم استفاده کرد.
۶. خانواده درمانی.
خانواده درمانی یکی از روش های موثر برای کاهش اضطراب امتحان است. از والدین خواسته می شود که از ایجاد استرس برای کودک پرهیز کنند.
۷. تغییر سبک زندگی.
در این مورد تلاش می‌کنیم کودک در تمامی ساعات خود تفریحات مناسب داشته باشد و مدیریت زمان را به درستی اجرا کند و درس و امتحان تنها دغدغه زندگی او نباشد بلکه به سایر ابعاد زندگی نیز به اندازه کافی اهمیت دهد.
نیاز به مشاوره حضوری دارید ؟!
اگر نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید
نیاز به مشاوره در منزل دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ تماس حاصل فرمایید
نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۳۵۸۹۰۸۸۱۹ تماس حاصل فرمایید.
