آنچه در این مقاله می‌خوانید
دید فرایندی به پیشگیری
مدل فرایندی تغییر رفتار عمدی آدمی را می‌توان برای پیشگیری به راحتی به کار گرفت. به ویژه مراحل، فرایندها، نشانگرها، و بافت تغییر چارچوبی را برای کاربرد هر سه نوع فعالیت پیشگیری در اختیار می گذارند.
رازینسکی و دی کلمنته مدعی هستند که کاربرد مدل فرایندی تغییر برای شروع اعتیاد قادر است بسیاری از مشکلات مفهومی و علمی که مانع از اقدامات پیشگیرانه در قبال رفتارهای تهدید کننده سلامتی هستند، برطرف سازد. زیرا هدف نهایی برنامه‌های پیشگیری از رفتار اعتیادی پیشگیری از مبادرت منظم به سوء مصرف مواد یا وابستگی به رفتار اعتیادی است. این هدف بر نقطه پایانی فرآیند معتاد شدن یعنی مرحله نگهداری اعتیاد تمرکز می‌کند. فرآیند معتاد شدن از طریق یک سلسله مراحلی که شامل التزام فزاینده به مصرف مواد، از بین رفتن خویشتن‌داری، و وابستگی فزاینده زیستی ۔ روانی ۔ اجتماعی به رفتار اعتیادی است، به پیش می‌رود. مطابق مدل فرانظری مراحل رفتارهای اعتیاد پروچاسکا و دی کلمنته مشخصه مرحله پیش قصد، فقدان قصد برای تغییر است. در این نقطه، فرد از مشکل آگاه نیست یا آن را کمتر از اندازه برآورده می‌کند و در برابر تغییر دادن آن مقاوم است. در خلال مرحله قصد فرد از مشکل آگاه است، درباره تغییر کردن می‌اندیشد، اما الزام و تعهدی به انجام اقدام برای برطرف سازی مشکل در خود نمی بیند. در این مرحله، فرد به این می‌اندیشد که تصدیق مشکل چقدر هزینه دارد و آیا بهایی که قرار است برای تغییر بپردازد، ارزش دارد دادن رفتارهای اعتیادی استو می کوشد که رفتارش را در سال گذشته تغییر دهد.
در خلال مرحله عمل/ اقدام این تغییرات را به وجود می‌آورد. از نظر پروچاسکا و دی کلمنته در این مرحله رفتار اعتیادی فرد در هر حال از یک روز تا ۶ ماه تغییر کرده است. سرانجام، در مرحله نگهداری یا ابقاء فرد در حال پیشگیری از عود رفتار اعتیادی با استمرار فرایند تغییر از طریق ثبات رفتار است. بنابراین، پی بردن به اینکه مراجع بر حسب مراحل تغییر در کجا قرار دارد می‌تواند به مشاور کمک کند تا پی ببرد که آیا عود دغدغه فکری مراجع هست یا نیست و چگونه وارد بحث پیشگیری از عود یا بهبودی شود زیرا عود رفتار اعتیادی تا مرحله ابقاء یا نگهداری دغدغه فکری مراجع به حساب نمی آید. با این وجود، احتمال دارد که دغدغه عود در هر یک از این مراحل بروز کند حتی اگر ظاهر متفاوتی داشته باشد. برای مثال، در سه مرحله اول، مراجع ممکن است تغییر رفتارش را منکر شود یا در دغدغه آن را داشته باشد چون ممکن است تصور کند که قادر نیست که تغییر موفقیت آمیزی داشته باشد. حال آنکه در مرحله اقدام یا ابقاء مراجع ممکن است نگران عود باشد چون تعهد به تغییر شکل گرفته است. بنابراین، بسیار مهم است که در مراحل قبلی، مشاور مساله عود را مطرح کند در حالی که در مراحل بعدی، مشاور ممکن است مراجع را دعوت کند که درباره نگرانی هایش بحث کند. در خلال کار با مراجع روی پیشگیری یا بهبودی از عود، مشاور باید از لحاظ رفتار تواناسازی که مشوق عود است با پرسیدن سوالات زیر، خودش را وارسی کنند:
۱. آیا من دارم به مراجع می گوم که انتظار عود برای تمام معتادان هست؟
۲. آیا من دارم از گفتن پیامدهای انتخاب مصرف مواد به مراجع اجتناب می کنم؟
۳. آیا من فکر می‌کنم اگر در همان موقعیت بودم، همان کار را می‌کردم؟
۴. آیا من اطلاعاتم را درباره عود از دیگران پنهان می کنم؟
۵. آیا من متوجه هستم که دارم از بررسی موقعیت عود با مراجع اجتناب می کنم؟
چنانچه پاسخ مشاوره به هر یک از این سوالات بلی است، او باید به تنهایی یا به همراه همکار یا استاد ناظر احتمال بالا بردن مصرف مواد را در مراجع بررسی کند. اولین سوال بسیار اساسی است چون مشاور نمی‌خواهد مشوق عود باشد. همین طور نمی خواهد که احتمال عود را منکر شود. مشاور ممکن است بخواهد که مساله عود را در همان مراحل اولیه تغییر مطرح کند اما باید مواظب باشد که این پیام را به مراجع ندهد که تمام معتادان دچار عود می‌شوند. چنین پیامی مانند گفتن این جمله به بیمار است که درمان سرطان هرگز به یکباره موفقیت آمیز نیست شما همیشه مساله بازگشت سرطان را نباید نادیده بگیرید. برعکس، مشاور باید پیام امید واقع بینانه به تغییر را به مراجع بفرستد که ممکن است گرفتار این مثل باشد که امید بهترین چیز را داشته باش و آماده بدترین وضعیت باش.
نیاز به مشاوره حضوری دارید ؟!
اگر نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید
نیاز به مشاوره در منزل دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید
نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید.
