انجمن روانپزشک آمریکا (APA) به چاپ دستورالعملی برای روانپزشکان پرداخته است که در آن به تاثیرات فرهنگ و مذهب در زندگی بیماران اشاره شده است. در ادامه مطلب بیشتر بخوانید.
در این دستورالعمل به نحوه ارزشیابی بیماران اشاره شده است که در آن باید ویژگیهای فرهنگی مذهبی بیمار در نظر گرفته شود. به صورتی که در دوره انترنی روانپزشکی دانشجویان حتماً باید درسهای راجع به مذهب و معنویت بگذرانند.
تحقیقات جدید نشان داده است که بیماران روانی نیازهای معنوی دارند که اگر به آن پرداخته شود ممکن است به درمان آنها کمک نماید. در بررسی که توسط فیتچر، بورتن و همکارانش (۱۹۹۷) انجام شده مشخص گشته ۸۸% درصد بیماران روانی نیازهای معنوی و مذهبی دارند. این نیازها شامل اعتقاد، مناسک و نیازهای معنوی است که بیماران به آنها احتیاج دارند. اعتقادات مذهبی شامل نیاز به شناخت خداوند، هدف و معاد در زندگی، و آرامش یافتن راجع به ترس از مرگ است. علاوه بر این در تحقیق فوق مشخص گردیده است که مذهب و معنویت منبعی از نیرو و آرامش است. شواهد و مدارک فوق نشان می‌دهد که مذهب و معنویت منحصر به جوامع سنتی نیست: بلکه در جامعه‌ای مانند جوامع غربی و آمریکایی بر خلاف تصور عموم مذهب و معنویت نقش اجتماعی و فرهنگی مهمی دارد به طوری که ۹۰% درصد از آمریکایها مذهب را «خیلی مهم یا واقعاً مهم» در زندگی خود می‌دانند (ویتوتر ۱۹۹۸ به نقل از گالوپ) و ۷۲% درصد از ایشان با این جمله موافقند که مذهب من رکن اساسی زندگی من است» (همان منبع)
فیلیپ کوشمن در مقاله‌ای حساس در مجله روانشناسی آمریکا (سال ۱۹۹۰) با دید بر خاسته از سنت آمریکایی گفته است که امروزه خود یا «خویشتن» در برابر خود محدود به جنسیت دوره ویکتوریایی مفهوم «تهی» تلقی می‌شود به این صورت که محیط امروزی خودی را شکل داده که با احساس فقدان حضور همه جانبه، سنت و معانی شترک روبروست. در این میان دو حوزه دارای بیشترین مسولیت هستند که یکی از آنها حوزه روان درمانی است (وست، ترجه شیرافکن و شهیدی ۱۳۸۴). شاید بشر امروزی نیاز بیشتری به دین و معنویت دارد و فقدان آن را بیشتر احساس می‌کند و بیماریهای نوپدیدی به وجود آمده‌اند که ناشی از فقدان معنویت و دین هستند در اینجا است که آخرین انقلاب روانشناختی یعنی روانشناسی فرافردی به وجود آمده است که شاخه ای از روانشناسی انسان‌گرا محسوب می‌شود. که به قول مازلو «مکتبی است که درباره ارزشها و تجربه‌های متعالی بحث می‌کند» این تجربه‌ای متعالی مستلزم گسترش و بسط هوشیاری به فراتر از مرزهای معمول خود و محدودیتهای زمانی و مکانی می‌باشد و در نهایت اینجاست که معنویت و دین به کمک روانشناسی و روان درمانی گریزان از دین می‌آید شاید بتواند از این طریق انسانهای تهی از خود را با غنای معنوی خویش آسوده و آرام سازد و بتواند انسان گرفتار در دام استرس ناشی از زندگی ماشینی را شفا دهد.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
چرا باید در روان درمانی از معنویت و مذهب کمک گرفت ؟
همانگونه که در مقدمه بیان گردید شواهد نشان داده است که اکثر بیماران روانی به نوعی نیاز به خدا و عوامل معنوی و دینی را در خود احساس می‌کنند و آنها را به صورت علائمی چون افسردگی و اضطراب نشان می‌دهند. بنابراین بیان مسائل معنوی به درمانگر کمک می‌کند تا الف: تعارضهای روانی بیمار را بهتر درک کند ب: مداخلاتی را طراحی نماید که با دیدگاه و ایدولژی بیمار مطابقت داشته باشد ج: به تشخیص و کشف منابعی معنوی و دینی بپردازد که باعث آرامش و تسکین بیمار می‌شوند د: و در نهایت روابط درمانی را استحکام بخشد. (کونیک ۲۰۰۵) از میان بیمارهای روانی وسواس و اضطراب نشات گرفته از زمینه انعطاف ناپذیری و خشک مذهبی بیمار هستند که با شناخت آن زمینه می‌توان بهتر به درمان بیماران پرداخت. علاوه بر این برخی از اعتقادات خشک مذهبی باعث ایجاد مقاومت در بیماران می‌گردند که یکی از تبیین‌های که برای این مقاومت می‌تواند وجود داشته باشد عقاید و انکار خشک مذهبی است. از علل و عوامل افسردگی می‌تواند احساس گناه شدید ناشی از اشتباهات و گناهان گذشته فرد نام برد بنابراین آگاهی درمانگر از مسائل معنوی و دینی می‌تواند به تشخیص و درمان روانی کمک کند.
معنویت چگونه به انسان بیمار کمک می‌کند؟
امروزه بسیاری از متخصصان بهداشت، به نیرو و توانایی معنویت پی‌برده‌اند. هربرت بنون، رئیس مرکز بهداشت روانی دانشگاه‌های هارواد معتقد است ترکیبی از روشهای آرام سازی و رفتاری مانند نماز، دعا و نیایش باعث تسکین بسیاری از دردها همچون دردهای مزمن و بی‌خوابی می‌شود. او در بررسی خود به نقش مثبت دین و معنویت در زندگی اشاره می‌کند و فقدان آن را عامل خلاء می‌داند (دیان، ۱۹۹۹).
گلزاری (۱۳۸۰) به نقل از میساک در مورد ارزش دین چنین بیان کرده است:
۱- دین، انسان را به فلسفه حیات مسلح می‌کند و به عقل وی روشنگری لازم را می‌بخشد. دین برای فرد نقشی ایفا می‌کند که قطب نما برای کشتی، یعنی در دریای زندگی جهت و راهنمایی را در اختیار او قرار می‌دهد.
۲- دین بر اراده انسان تاکید دارد و آن را تقویت می‌نماید و به فرد کمک می‌کند تا به فرمان عقل گردن نهد.
۳- دین نیازهای اساسی روح، به ویژه نیاز به عشق و و جاودانگی را تحقق می‌بخشد.
درمان و معنویت
تا به حال به نقش و اهمیت دین و مسائل معنوی در بهزیستی و سلامت روانی انسان پرداختیم مشاوره و روان درمانی نیز به عنوان یکی شاخه‌ای علوم انسانی که هدف آن درمان بیماری و ناراحتی روحی است و در جهت باز گرداندن سلامت روحی به کمک انسان شتافته است لازم است که از این جنبه نیز وارد شده و با در نظر گرفتن نقش معنویت در زندگی انسان آن در حیطه تخصصی خود بکار گیرد. واژه psychotherapy یا روان‌درمانی ترکیبی از دو واژه psych به معنای روح و therapy به معنای خادم یا مستخدم روح تشکیل شده است (تیک ۱۹۹۲ به نقل از وست).
در دوران قبل از رنساس مکانهای مذهبی در کنار علم پزشکی به درمان بیماران روانی می‌پرداختند و ریشه بیمارهای روانی را ارواح شیطانی می‌دانستند که ذهن انسان را تسخیر کرده‌اند به همین خاطر اکثر مجنونین یا دیوانگان مدتهای مدیدی در کلیسا به سر می‌بردند و با استفاده از روشهای عجیب و غریب شفا پیدا می‌کردند تا اینکه این نقش از کلیسا گرفته شده و به علم پزشکی واگذار گردید علت این تغییر جهت این بود که در ابتدا ریشه بسیاری از بیماریهای روانی را ارواح شیطانی یا اجنه می‌دانستند بعد از اینکه علم پزشکی پیشرفت کرد و به درمان برخی از بیماریهای که علائم روانی داشتند موفق شدند متخصصان این رشته به این نتیجه رسیدند که ریشه بیماری از بیماریهای روانی مسائل مهمی در بیولوژیک است به این ترتیب بود که نقش علم پزشکی در درمان بیماران روانی پر رنگ شد سپس بعد از دوران پست مدرنیسم دوباره عوامل روانی نقش خود را باز یافتند. این دوره و مراحل رشد نشانگر این مسله است که همیشه روانشناسی و روانی درمانی پیوندی ناگسستنی با مسائل معنوی و روانی داشته است.
نیاز به مشاوره حضوری در این خصوص دارید ؟!
اگر نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید .
نیاز به مشاوره در منزل دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ تماس حاصل فرمایید .
نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۳۵۸۹۰۸۸۱۹ تماس حاصل فرمایید
