فیبرومیالژی، سندرمی همراه با درد مزمن منتشر است که در کشورهای مختلف از جمله ایران شایع است. درد در این سندرم م جسمی و التهابی ندارد، بلکه عوامل مغزی شناختی و ژنتیکی در بروز آن دخالت دارند.
فیبرومیالژی احتمالا یک بیماری منفرد نیست بلکه سندرمی شامل مجموعه علائم جسمی و روانی است؛ یک سندرم پیچیده که با درد منتشر عضلانی همراه است. درد در فیبرومیالژی با سایر دردهای مزمن اشتباه گرفته می شود.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
علائم
فیبرومیالژی علائم مختلفی دارد که به رغم وجود تشابه بین این علائم با علائم سایر دردهای مزمن، می توان با توجه دقیق به آنها این سندرم را تشخیص داد و درمان را شروع کرد.
به غیر از درد، در فیبرومیالژی علائمی مانند خستگی، حساسیت موضعی، علائم خلقی مانند اضطراب، افسردگی، اختلال خواب و مهمتر از همه علائم شناختی وجود دارد.
علائم شناختی در سندرم فیبرومیالژی عبارتند از اختلال در توجه، حافظه و پردازش اطلاعات و هوشیاری ذهنی است. علائم جسمی عبارتند از سفتی عضلانی صبحگاهی، سندرم روده تحریک پذیر، مشکلات قاعدگی مانند دردهای شدید قبل از قاعدگی، احساس خواب رفتگی و گزگز در دست ها و پاها و حساسیت زیاد نسبت به دما و حرارت نسبت به گرما و سرما.
علل فیبرومیالژی
علت دقیق این بیماری معلوم نیست اما مطالعاتی نشان می دهد این سندرم مربوط به مشکلات عضلات و استخوان ها و مفاصل نیست بلکه جزو اختلالات مغزی شناختی است.
یکی از مهمترین علل بروز این سندرم عوامل ژنتیکی است زیرا احتمال ابتلای فرزندی که یکی از والدین او به این سندرم مبتلا است، هشت و نیم برابر دیگران است.
نمی توان گفت که این بیماری صرفا ژنتیکی است و منشا دقیق بروز این بیماری همچنان نامعلوم است بنابراین احتمال داده می شود که عوامل ژنتیکی در کنار عوامل محیطی می توانند در ایجاد این اختلال موثر باشند.
افراد مبتلا به این سندرم دچار نوعی اختلال عصبی مغزی هستند بنابراین می توان گفت که فیبرومیالژی یک بیماری مغزی با اختلالات ساختاری و عملکردی مغزی است؛ از طرف دیگر مبتلایان به این سندرم، دچار اختلالات خلقی و اضطرابی هستند بنابراین می توان گفت که مسائل محیطی نیز می توانند در بروز آن نقش داشته باشند.
شیوع فیبرومیالژی
شیوع این سندرم حدود ۱۰ تا درصد جمعیت دنیا است، سن بروز آن ۲۰ تا ۵۰ سالگی است و حدود ۸۰ درصد مبتلایان زن هستند.
در مطالعه ای معلوم شد که شیوع درد منتشر مزمن در ایران ۱۴ درصد است اما تشخیص فیبرومیالژی چهار درصد بوده است. بنابراین این سندرم درصد کمی از دردهای مزمن را شامل می شود.
۹۰درصد از تعداد مبتلایان به این سندرم در ایران زن هستند و این نشان می دهد که فیبرومیالژی اختلالی است که در کنار ژنتیک مساله جنسیت نیز در آن دخیل است.
مسائل شناختی
فیبرومیالژی با سندرم خستگی مزمن شباهت های زیادی دارد؛ هر دو منشا عصبی و شناختی دارند و با اختلالات شناختی به ویژه اختلال حافظه همراه هستند و مهمترین مشکل شناختی که در این دو سندرم دچار دیده می شود اختلال حافظه است.
در هر دو سندرم احتمال نقص در حافظه فعال حافظه کوتاه مدت و بلند مدت مشاهده می شود. علاوه بر این در افرادی که دچار سندرم خستگی مزمن هستند، سرعت پردازش اطلاعات نیز پائین می آید و در بیمارانی که مبتلا به فیبرومیالژی هستند، نقص در کنترل توجه دیده می شود. به اثرات شناختی فیبرومیالژی، ‘ابر فایبری’ می گویند که عبارت از تیرگی ذهن همراه با فراموشی و نقص در توجه است. نشانه های شناختی برای بیماران آزاردهنده تر از علائم جسمی است.
تشخیص
فیبرومیالژی سندرم درد مزمن است ولی درد دائمی نیست. این درد تکرارشونده است و با عوامل محیطی و عصبی و ناراحتی های روزمره شدیدتر میشود.
درد مزمن شیوع بسیار زیادی دارد اما فیبرومیالژی درصد بسیار پائینی در حد یک سوم دردهای مزمن شایع در جوامع را به خود اختصاص می دهد.
برای تشخیص فیبرومیالژی دو ملاک مطرح می شود؛ درد مزمن بیشتر از سه ماه طول بکشد و منتشر (در بالا و پائین کمر و در طرفین) باشد. اگر درد فقط در یکی از این قسمت ها باشد، فیبرومیالژی تشخیص داده نمی شود.
۱۸ نقطه در بدن دردناک می‌شوند که این نقاط در گردن، شانه ها، پشت، لگن و اندام فوقانی مانند دست ها به ویژه آرنج ها و اندام تحتانی به ویژه پاها و روی ران ها قرار دارند.
اگر در معاینه، فردی در ۱۱ قسمت از این ۱۸ قسمت با فشار خفیف احساس درد کرد، تشخیص فیبرومیالژی مطرح میشود.
درمان
رواندرمانی بهترین راه درمان این سندرم است. فیبرومیالژی یک اختلال روماتولوژی نیست بلکه یک اختلال عصبی شناختی است بنابراین درمان های روماتولوژی از جمله تجویز داروهای مسکن و ضدالتهاب اثر چندانی در درمان آن ندارد.
نوروفیدبک و بیوفیدبک نیز موثر است و روش های مراقبه، آرامش بخشی و ذهن آگاهی نیز می توانند کمک کننده باشند.
روش های مختلف تحریک مغزی را نمی توان برای درمان مبتلایان به کار برد . تحریک مغناطیسی مکرر، تحریک الکتریکی که در آن از جریان مستقیم استفاده می شود، تحریک موضعی با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی، استفاده از لیزر کم توان و همچنین طب سوزنی می توانند در کنترل درد این افراد موثر باشند. از آنجا که مهمترین مشکل مبتلایان اختلالات شناختی، حافظه و توجه است، اگر توانبخشی شناختی را برای تقویت حافظه، توجه و پردازش اطلاعات آنها بکار ببریم، حتی اگر هیچ مداخله مستقیمی روی خود بیماری نکنیم با برطرف کردن و کاهش این مشکلات شناختی در این افراد می توانیم نقش موثری در درمان آنها داشته باشیم.
در این روش ها هدف تسکین درد نیست، زیرا برای تسکین درد می توانیم از داروهای مسکن نیز استفاده کنیم بلکه در این روش ها درمان مدنظر است؛ اما نمی توان گفت که این درمان ها قطعی است و با استفاده از آنها می توان مشکل را کاملا برطرف کرد.
نیاز به مشاوره حضوری دارید ؟!
اگر نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید
نیاز به مشاوره در منزل دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ تماس حاصل فرمایید
نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۳۵۸۹۰۸۸۱۹ تماس حاصل فرمایید
