مختصری درباره گشتالت درمانی فردريك پرز
فدریک پرز معتقد بود که فروید و روان کاوی سنتی، سعی دارد کودك صفتی و وابستگی را پرورش دهد و این نوع تکنیک، شخص را از درك صحیح و کشف شخصی باز می دارد. پرز سعی نمی کند که به ژرف ترین عمق روان برسد، بلکه سعی میرکند به سطحی ترین سطح رفتار برسد.
مفاهيم بنيادی نظريه شخصيت پرز:
۱۔ سه مرحله تکامل شخصیت: این مرحله شامل مرحله ی روانی ۔ اجتماعی و روحی تقسیم می شود. این سه مرحله به دنبال هم و در امتداد یک خط قرار می گیرند و فقط برای سهولت کار چنین تقسیم بندی صورت گرفته است. تمام این مراخل در لحظه ی تولد به شکل عوامل بالقوه در فرد وجود دارد. این سه مرحله همانند سه جعبه اند که در داخل یکدیگر قرار می گیرند. در مرحله ی اجتماعی، که به فاصله ی بسیار کمی پس از تولد آغاز می شود به وسیله ی آگاهی توجه دیگران، خصوصا به والدین مشخص میشود. این مرحله بدان جهت اجتماعی نامیده می شود که در آن ارتباط با
دیگران شدیدا احساس نیاز می شود.
مرحله ی جسمانی ۔ روانی به وسیله ی آگاهی فرد از خصوصیات شخص هودش مشخص می شود در این مرحله
کودك به عوامل جهان خارج با معیارهای گسترده روانی پاسخ می دهد و این پاسخ با آگاهی و وجه تمایز بیشتری
همراه است. در مرحله ی روحی، آگاهی انسان از وجود مادی اش فراتر می رود هستی خویش را به طریق دیگری
تجربه می کند و آگاهی اش تغییر میابد برای مثال از حالت احساس حسی به احساس ماورای حسی تغییر می کند این مرحله ی سوم، دارای منبع درونی قایم به ذات است و پس از تشکیل به صورت ارتباطی با اولویت در میآید. بودن به معنای فعالیت ارگانیسم است، بنابراین فعالیت انسان “بودن ” نام دارد، تصویر خود که مجموعه برداشتها و تصورات ارگانیسم از خود می باشد و خود که مرکز وحدت بخشی و یکپارچگی شخصیت انسان است.
۳۔ تعادل، تمایل اساسی ارگانیسم: تمایل اساسی ارگانیسم، تلاش برای کسب تعادل است. ارگانیسم در هر لحظه با یک علامل اختلال زا و مزاحمت برانگیز بیرونی یا درونی مواجه می شود، به طوری که تعادل هرگز پابرجا نمی ماند. فرآیند ایجاد تعادل خود نظمی ارگانیسمی را به وجود می آورد. در فرایند تلاش برای کسب تعادل، ارگانیسم یک دریافت کننده یا واکنش گر منفعل نیست، بلکه ادراك کننده و سازمان دهنده ی فعال ادراک های خودش است.
۴۔ دو منش شخصیت:
الف) منش تمامیت خواه، صاحب اقتدار، حاکم و سلطه جو: او بهترین ها را می داند، بعضی اوقات برحق است، ولی همیشه نیکوکار است، شخصیت حاکم یک دیکتاتور است و با واژه ها و عباراتی مانند شما باید….، شما نباید…، با دیگران صحبت می کند و رفتار را زیر نفوذ می گیرد.
ب) شخصیت و منش مطیع و پیرو حالت دفاعی، معذرت و چاپلوسی رادر پیش می گیرد، نقش نی نی کوچولو را ایفا می کند و با این عمال دست به کنترل ماهرانه می زند. هیچ قدرتی ندارد، کم اهمیت و مکار و آب زیر کاه است و معمولا همیشه بهترین ها را از شخصیت غالب و حاکم می گیرد.
به اعتقاد پرز کشمکش درونی میان این دومنش تمامیت خواه و مطیع در درون انسان هرگز کامل نمی شود و پایان نمی پذیرد، زیرا هریک برای بقا و زندگی خویش تلاش می کنند. این جدال و مبارزه، اساس یک طرح رفتاری ناخوشایندی می شود که پرز آن را عذاب نفس می نامد.
۵۔ قواعد و طرح ها: اگرچه پرز نظر چندان مساعدی نسبت به تکنیک ندارد ولی می توان تکنیک های درمانی گشتالت را تا حدودی حول دو محور رفتاری قواعد و طرح ها دانست. قواعد، اصول وفنونی هستند که به وحدت بخشی فکر و احساس مراجع برای از بین بردن مقاومت ها و اجتناب ها کمک می کند. طرحهای رفتاری مجموعه فعالیتهایی است که مراجع به توصیه ی مشاور برای شناخت احساسات و قطب های مختلف شخصیت خویش و چگونگی برخوردش با واقیت ها انجام می دهد.
۶۔ ناکامی: به عقیده ی پرز ناکامی جز مثبتی در فرایند قوام شخصیت است زیرا انسان را وا می دارد تا نیروهایش را به کار بیندازد و توانایی های بالقوه اش را کشف کند و با تسلط بر محیط بر ناکامی خویش غلبه کند. بدون ناکامی، هیچ دلیلی برای حرکت منابع و توانایی های شخصی و کشف آن وجود ندارد. پرز ماهیت انسان را موجودی احساس کننده، تفکر کننده، و عامل می دانست که نیاز به سازمان و وحدت تجربه ی ادراکی دارد.او انسان را موجودی کل گرا وحدت یافته خودنظم و وابسته به محیط و تجربه گر می دانست.
نظر پرز در مورد اضطراب و بيماری:
از دید گشتالت درمانی انسان بدین دلیل مضطرب می شود که وضعت موجود را رها کرده و در باره ی آینده و نقشهای احتمالی که ایفا خواهد کرد به تفکر می پردازد. به عبارت دیگر، اضطراب فاصله ی میان حال و آینده است. و به همین دلیل، پرز از اصطلاح “ترس صحنه ای ” استفاده می کند. ترس صحنه ای ترس فرد از تصور و ایفای نقش از توقع و انتظارات خود در باره ی اتفاقات بد و ناگوار در بار هی رفتر و نقشهایی است که باید در صحنه ی زندگی بازی کند. بنابراین اگر فرد در زمان حال زندگی کند مضطرب نخواهد شد. از دید گشتالت درمانی، اگر فرد به جای تعامل با محیط و جذب آن، به کنترل محیط و ایفای نقش های معین بپردازد
دچار نوروز یا توقف و رکود در نقش نخواهد شد.
اهداف درمانی روان درمانی گشتالت:
کمک به فرد تا به تجربه اش از طریق آگاهی اش بیفزاید و تجارب و تلاش های ناکام کننده اش را که این آگاهی را سد و متوقف می کنند، واقف شود. هدف این است که فرد دریابد نیازی به وابستگی به دیگران ندارد و موانع و سدها را از سر راه شدن بردارد. اگر از دیدگاه گشتالت درمانی اختلال و بیماری را عدم تعادل ارگانیسم در نظر بگیریم هدف درمان تسهیل و برقراری مجدد تعادل ارگانیسم در حد مطلوب است. هدف از درمان شناختن و پرکردن شکاف های موجود میان زمان حال و آینده و نیز وضعیت ها و امور ناتمام است تا وحدت و کلیت ارگانیسم حفظ شود.
نكات شايان توجه در گشتالت درمانی:
رابطه درمانی باید رابطه ای توام با درك، تفاهم، پذیرش و گرمی عاطفی باشد. در رابطه ی درمانی مشاور به جای دقت در معانی کلمات، به شکل ظاهری آهنگ صدا، حرکات، اداها و غیره می نگرد. در رابطه ی درمانی، مشاور از تشخیص و برچسب زدن استفاده نمی کند زیرا تشخیص فرار از مشارکت در فرایند ارتباط مشاور و مراجع محسوب می شود.
مشاور در فرایند درمان به کنترل جلسه ی درمان اقدام می کند، زیرا بدون کنترل چیز مهمی اتفاق نخواهد افتاد
در فرآیند درونی مراجع این نکات مهم هستند:
هرنشانه ی مرضی درونی مراجع دوقسمت دارد که باهم در تضاد هستند و یکی به منزله ی قربانی دیگری است و
معمولا مراجع خود را قربانی حالات نامساعد خود می پندارد. مشاور باید این قطبهای متضاد را شناسایی کند و بین آنها گفتگویی برقرار کند تا سرانجام توافقی میان قطب ها حاصل شود. برای تغییر رفتار مراجع باید آن جنبه هایی از رفتار خود را که مایل به تغییر آن است مشخص کند و از درمانگر در این رابطه کمک بخواهد.
گشتالت درمانی برای چه کسانی مفید می باشد؟
این روش برای مراجعان بهنجار که می خواهند خود را بهتر بشناسند و برای تربیت گروههای حرفه ای که می خواهند به خودآگاهی بیشتری دست پیدا کنند و برای کودکان مضطرب در مراکز مراقبت از کودکان.
نیاز به مشاوره حضوری دارید ؟!
اگر نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید
نیاز به مشاوره در منزل دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ تماس حاصل فرمایید
نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۳۵۸۹۰۸۸۱۹ تماس حاصل فرمایید.
