روانشناسی یکی از اولین رشته‌های علمی بود که همجنس‌گرایی را به عنوان پدیده‌ای مجزا بررسی کرد. سالیان درازی طی قرن بیستم و همچنین پیش از آن، روانشناسی رایج و استاندارد زمانه،همجنس‌گرایی را در قالب الگوهای آسیب‌شناسانه و به صورت یک بیماری روانی مشاهده می‌کرد. در ادامه مطلب بخوانید.
مطالعات علمی در مبحث همجنس‌گرایی به مرور زمان نشان داد که مستندات تجربی از دسته‌بندی همجنس‌گرایی به عنوان یک اختلال پشتیبانی نکرده و محسوب نمودن آن به عنوان یک بیماری پایهٔ علمی ندارد. پیش فرض‌های رایج در خصوص هنجارهای اجتماعی در زمان قدیم، و جامعهٔ آماری یک‌طرفه‌ای که از نمونه‌های «رسمی» (شامل اشخاص مراجعه‌کننده برای مشاوره یا اشخاص دستگیرشده توسط سیستم قضایی) تشکیل شده بود، علت اصلی طبقه‌بندی همجنس‌گرایی به عنوان یک اختلال روانی در نسخه‌های پیشین منابعی مانند راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی به حساب می‌آید.
از دههٔ ۱۹۷۰، اتفاق‌نظر دانشمندان علوم اجتماعی و رفتاری، و متخصصان روانشناسی در جهان، چنین است که همجنس‌گرایی یک شاخهٔ سالم از گرایش‌های جنسی در انسان است، هر چند عده‌ای از متخصصان برخلاف دستورالعمل‌های سازمان‌های مرجع علمی، همچنان آن را یک اختلال به حساب می‌آورند. انجمن روانپزشکی آمریکا از سال ۱۹۷۴ همجنس‌گرایی را از فهرست بیماری‌های روانی خارج کرد. دیگر سازمان‌های بزرگ بهداشتی در جهان نیز کمی بعد همجنس‌گرایی را از لیست بیماری‌های خود حذف نمودند. انجمن روانشناسی آمریکا در سال ۱۹۷۵، سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۹۲، سازمان‌های بهداشتی انگلستان از سال ۱۹۹۴۴، سازمان‌های بهداشتی روسیه از سال ۱۹۹۹ و انجمن روانشناسی چین از سال ۲۰۰۱ از جملهٔ این سازمان‌ها هستند.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
مشاوره و روان‌درمانی
بسیاری از افراد همجنس‌گرایی که به دنبال مشاوره هستند این کار را به دلایلی مشابه دلایل دگرجنس‌گرایان انجام می‌دهند. اضطراب، مشکل در روابط خصوصی، مشکل در کنار آمدن با شرایط کاری یا اجتماعی و غیره از جمله این دلایل است. گرایش جنسی این افراد ممکن است در روند درمان نقشی اصلی یا جانبی ایفا کند یا اصلاً فاقد هیچ اهمیتی باشد. دلیل مراجعهٔ یک فرد همجنس‌گرا برای مشاوره هر چه که باشد، احتمال فراوانی وجود دارد که خود مشاور نیز جهت‌گیری‌های ضدهمجنس‌گرایانه نسبت به بیمارش داشته باشد.
همجنس‌گرایی ناخواسته و کمک به جستجوی هویت جنسی
بعضی افراد با امیال و گرایش جنسی همجنس‌گرایانه ممکن است از داشتن این احساسات ناراضی باشند و بخواهند گرایش جنسی خود را تغییر دهند. در مواردی که گرایش جنسی واقعی فرد با خودانگاره و تصوری که وی از خود دارد در تضاد باشد و منجر به بروز استرس در فرد گردد، به طوری که مایل باشد گرایش جنسیاش را تغییر دهد، از اصطلاح گرایش جنسی آن‌من‌ناپذیر استفاده می‌شود. از مهم‌ترین دلایلی که باعث می‌شود اشخاص همجنس‌گرا مایل به تغییر گرایش جنسی خود باشند، اعتقادات مذهبی آنان است که احساسات یا روابط همجنس‌گرایانه را مطرود و گناه تلقی می‌کند. به طور کلی علت مراجعهٔ افراد همجنس‌گرا به روان‌درمانگران برای تغییر گرایش جنسی خود معمولاً شامل این موارد می‌شود:
سردرگمی یا سؤال دربارهٔ امیال جنسی یا گرایش جنسی خود
اعتقادات مذهبی فرد که همجنس‌گرایی را گناه یا غیرقابل قبول می‌دانند، ترس، اضطراب، یا نگرانی از تبعات همجنس‌گرا بودن یا هویت همجنس‌گرایانه داشتن (خصوصاً اگر همجنس‌گرا بودن براساس مذهب فرد موردنظر یا در جامعهٔ محل زندگی او ممنوع و غیرقانونی باشد) فشار خانواده بر فرد که از او توقع انجام رفتارهای دگرجنس‌گرایانه دارند و همچنین طردشدن اشخاص دگرباش از جامعه گاهی تجربیات اشخاص همجنس‌گرا یا دوجنس‌گرا، محدود به روابط جنسی ناموفق (در مکان‌هایی مانند بارهای شبانه یا مکان‌های مخصوص سکس با غریبه‌ها) می‌شود و عدم رضایت حاصل از این تجربیات منجر به احساس نیاز ایشان برای تغییر گرایش جنسی می‌گردد. این تجربیات اکثراً تصورات محدود جامعه دربارهٔ «سبک زندگی همجنس‌گرایانه» را بازتاب می‌دهند و عمدتاً غیرعاطفی، بیمارگونه، و القاکنندهٔ احساس تنهایی هستند.
بعضی اشخاص درگیری میان هویت مذهبی و هویت همجنس‌گرایانهٔ خود را با جدا کردن این دو مبحث از هم انجام می‌دهند یا یکی از این دو را فدای دیگری می‌کنند. بعضی از آن‌ها با توبه و کفاره دادن پس از ارتکاب «گناه» دچار آسودگی می‌شوند، اما بعضی دیگر همچنان احساس انزوا می‌کنند و هم از طرف مذهبی‌ها و هم از طرف بقیهٔ همجنس‌گرایان مورد نکوهش یا طرد قرار می‌گیرند. بعضی از افرادی که احساسات مذهبی بسیار قوی دارند حاضرند به عنوان راهکار، تجرد جنسی پیشه کرده و از سکس کردن خودداری نمایند و با محدود کردن نیازهای جنسی و عاطفی خود، تناسبی با اعتقادات مذهبیشان برقرار سازند. این راهکار در اشخاص مختلف درجات بسیار متفاوتی از موفقیت به نمایش میگذارد، هر چند اکثراً در درازمدت موفقیت‌آمیز نیست و منجر به اثرات روانی دیگری می‌شود که بعضی مثبت و بعضی دیگر از آن‌ها منفی هستند.
دستورالعمل انجمن روانشناسی آمریکا در رابطه با مشاورهٔ افرادهمجنس‌گرا یا دوجنس‌گرایی که علاقمند به تغییر گرایش جنسی خود هستند، این است که مشاور به آن‌ها کمک کند دلایل اصلی احساس نیازشان برای تغییر گرایش جنسی را کشف کنند. در روند مشاوره، درمان‌گر باید فرد را در نتیجه‌گیری دربارهٔ هویت جنسی خود آزاد بگذارد و از القای نوع خاصی از هویت گرایش جنسی که به نظر خودش صحیح‌تر می‌رسد، خودداری کند. اگر مراجعه‌کننده تصمیم دارد که برای مبارزه با احساسات همجنس‌گرایانه‌اش تجرد پیشه کند و از رابطه جنسی بپرهیزد، مشاور نباید به طور مستقیم با او موافقت یا مخالفت کند، بلکه همچنان به بیمار کمک نماید که دلایل زمینه‌ای او برای اخذ این تصمیم را بسنجد.
بیمار پس از خودکاوی و جستجوی هویت، می‌تواند اقدام به بازسازی هویت گرایش جنسی خود نماید. روان‌درمانی، گروه‌های حمایتی، و رخدادهای زندگی می‌توانند شکل‌گیری هویت را تحت‌تاثیر قرار دهند. همچنین خودآگاهی، خودشناسی، و هویت شخص نیز ممکن است طی درمان تکامل یابند. در نهایت این تکامل می‌تواند منجر به تغییر هویت گرایش جنسی (هویت‌سازی خصوصی و عمومی، و وابستگی گروهی)، سازگاری عاطفی (کاهش شرم و احساس ننگ نسبت به خود)، و اعتقادات شخصی، ارزش‌ها و هنجارها (تغییر اعتقادات، رفتارها، و انگیزه‌های مذهبی و اخلاقی) شود.
بعضی درمانگران، گروه‌ها، یا مؤسسات باور دارند قادر به کمک به همجنس‌گرایان برای غلبه بر امیال یا رفتارهای همجنس‌گرایانهٔ خود هستند. بسیاری از آن‌ها پیروان ادیان ابراهیمی هستند و در مسلک آنان همجنس‌گرایی غیرطبیعی و گناه است و یک گرایش جنسی نامطلوب به حساب می‌آید. این نوع روان‌درمانی در جهت حذف علایق همجنس‌گرایانه و توسط افرادی که همجنس‌گرایی را یک اختلال یا گناه تلقی می‌کنند (مانند جنبش همجنس‌گرایان سابق) استفاده می‌شود.
تبدیل‌درمانی یا تلاش برای تغییر گرایش جنسی (SOCE) اصطلاحی کلی است که به انواع روش‌های ابداع شده با هدف تغییر همجنس‌گرایی و تبدیل آن به تمایل به جنس مخالف اطلاق می‌شود. تا پیش از سال ۱۹۸۱، در ایالات متحده آمریکا و اروپای غربی این روش‌ها شامل لوبوتومی با یخ‌شکن،اخته‌سازی شیمیایی با استفاده از هورمون‌درمانی، بیزاری‌درمانی مانند وارد نمودن شوک الکتریکی به دست‌ها یا آلت تناسلی و استفاده از داروهای تهوع‌آور به صورت همزمان با القای محرک‌های جنسی همجنس‌خواهانه، و تجدید شرطی‌سازی خودارضایی می‌شد. روش‌های جدیدتر SOCEE که هنوز در بعضی بخش‌های ایالات متحده مورد استفاده قرار می‌گیرند محدود به مشاوره، تصویرسازی ذهنی، آموزش مهارت‌های اجتماعی، درمان روان‌کاوانه، و موعظه‌های روحی مانند «دعا و حمایت گروهی و فشار گروهی» می‌شود.
برخی مراجع پزشکی و روانپزشکی دنیا، تبدیل‌درمانی و اثربخشی آن را رد می‌کنند و نسبت به خطرات آن هشدار می‌دهند. مراجع روان‌درمانی و پزشکی معتقدند که هر درمانی که بر این فرض شکل گرفته باشد که همجنس‌گرایی یک بیماری روانی است و شخص باید گرایش جنسیاش را تغییر دهد غلط است و اصول بنیادی روان‌درمانی بیان می‌کنند که مشاور نباید چه به‌طور مستقیم و چه از طریق تاثیرگزاری‌های غیرمستقیم ماهرانه، تعیین‌کنندهٔ هدف مشاوره باشد. به‌علاوه، به‌طور کلی در چهار دههٔ اخیر، مبلغان تبدیل‌درمانی و SOCEE نتوانسته‌اند از طریق مطالعات علمی دقیق ادعاهای خود مبنی بر اثربخشی و بی‌خطربودن تبدیل‌درمانی را ثابت کنند.
انجمن روانپزشکی آمریکا در بیانیهٔ رسمی خود در سال ۱۹۹۸ دربارهٔ این موضوع آورده‌است: «خطرات احتمالی تبدیل‌درمانی بسیار زیاد بوده و شامل افسردگی، اضطراب، و رفتارهای خودتخریب گرانه می‌شود، زیرا همسو شدن درمان‌گر با تعصب‌های اجتماعی بر ضد همجنس‌گرایی می‌تواند نفرت‌ازخود که بیمار از قبل احساس می‌کرد را تشدید نماید. بسیاری از بیمارانی که تحت تبدیل‌درمانی قرار گرفته‌اند اعلام می‌کنند که به غلط به آن‌ها گفته شده‌است که همجنس‌گرایان اشخاصی تنها و بدبخت هستند و هرگز به رضایت نمی‌رسند و مورد پذیرش دیگران قرار نمی‌گیرند.» «سازمان‌های حرفه‌ای فراوانی در حوزهٔ سلامت؛ مانند انجمن روانشناسی آمریکا، انجمن ملی مددکاران اجتماعی، و آکادمی پزشکی اطفال آمریکا، به دلیل نگرانی از خطرات ایجاد شده برای بیمارانی که تحت تبدیل‌درمانی قرار می‌گیرند، بیانیه‌هایی بر ضد آن منتشر کرده‌اند.» «بنابراین انجمن روانپزشکی آمریکا با هر نوع روان‌درمانی از قبیل تبدیل‌درمانی که بر این فرض نهاده شده که همجنس‌گرایی فی نفسه بیماری است یا با این پیش زمینهٔ فکری آغاز شود که بیمار باید گرایش جنسی همجنس‌گرایانه‌اش را تغییر دهد مخالفت می‌کند.» همچنین در بیانیهٔ رسمی سال ۲۰۱۳ این سازمان آمده‌است: «انجمن روانپزشکی آمریکا به این تصور که همجنس‌گرایی باید تغییر یابد یا لازم است تغییر یابد اعتقادی ندارد. تلاش برای تغییر همجنس‌گرایی، فرد را در معرض خطر و آسیب‌های قابل‌توجهی قرار می‌دهد زیرا هیچ‌کدام از انواع درمان‌های مورد استفاده از نظر علمی تأیید نشده‌اند و عزت‌نفس شخص نیز پس از شکست‌خوردن در تغییر گرایش جنسیاش از بین خواهد رفت. هیچ مدرک قابل استنادی نشان نداده‌است که هیچ نوعی از روان‌درمانی توانسته باشد گرایش جنسی افراد را به طور موثق و ایمن تغییر دهد. به علاوه، از دید سلامت روانی، گرایش جنسی نیازی به تغییر یافتن ندارد.»
آکادمی پزشکی اطفال آمریکا به اشخاصی که با گرایش جنسی خود درگیرند توصیه می‌کند: «شما طبیعی هستید. همجنس‌گرایی یک بیماری روانی نیست. تمام سازمان‌های بزرگ پزشکی قبول دارند که همجنس‌گرایی یک بیماری یا اختلال نیست و نوعی از بیان جنسی است. هیچ‌کس نمی‌داند چه چیزی باعث می‌شود یک فرد همجنس‌گرا، دوجنس‌گرا، یا دگرجنس‌گرا شود. احتمالاً چندین عامل در آن نقش دارند. بعضی دلایل ممکن است زیستی باشند. بعضی دلایل ممکن است روانی باشند. علت‌ها ممکن است در اشخاص مختلف متفاوت باشد. واقعیت این است که شما انتخاب نکرده‌اید که همجنس‌گرا، دوجنس‌گرا، یا دگرجنس‌گرا باشید.»
روان‌درمانی حمایت‌کننده
روان‌درمانی حمایت‌کننده نوعی از روان‌درمانی برای مراجعه‌کنندگان همجنس‌گراست که آن‌ها را به پذیرش گرایش جنسی خود تشویق می‌کند. تلاش برای تغییر همجنس‌گرایی به دگرجنس‌گرایی یا از بین بردن رفتارهای جنسی و علاقهٔ مراجعه‌کننده به اشخاص همجنس، برخلاف اصول روان‌درمانی حمایت‌کننده از همجنس‌گرایان است.انجمن روانشناسی آمریکا و جامعه روانشناسی بریتانیا در مورد روان‌درمانی حمایت‌کننده دستورالعمل‌ها و راهنماهایی برای درمانگران منتشر کرده‌اند.دستورالعمل رسمی انجمن روانشناسی آمریکا در مورد روان‌درمانی مراجعین همجنس‌گرا و دوجنس‌گرا شامل ۲۱ بند می‌شود و ۶ اصل ابتدایی آن عبارتند از:
روانشناس باید از تأثیر ننگ اجتماعی (تعصب، تبعیض، و خشونت) و مظاهر جانبی آن‌ها بر زندگی مراجعه‌کنندگان همجنس‌گرا و دوجنس‌گرای خود آگاه باشد.روانشناس باید درک کند که گرایش‌های همجنس‌گرایانه یا دوجنس‌گرایانه بیماری روانی نیستند.روانشناس باید درک کند که احساسات، رفتارها، و امیال همجنس‌گرایانه جنبه‌هایی متفاوت ولی عادی از جنسیت در انسان‌ها هستند و تلاش در جهت تغییر گرایش جنسی موفق یا ایمن گزارش نشده‌است.روانشناس باید بداند که رفتار و دانش او دربارهٔ مسائل و مشکلات مربوط به همجنس‌گرایان و دوجنس‌گرایان ممکن است در برآورد و درمان بیمار تأثیرگذار باشد، و باید در هنگام نیاز دست به مشورت یا ارجاع بیمار بزند.روانشناس باید در نظر داشته باشد که مراجعه‌کنندگان دوجنس‌گرا نسبت به دیگران تجربیاتی متفاوت و منحصربه فرد دارند.
نیاز به مشاوره حضوری دارید ؟!
اگر نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید .
نیاز به مشاوره در منزل دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ تماس حاصل فرمایید .
نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۳۵۸۹۰۸۸۱۹ تماس حاصل فرمایید
