چارچوب نظری مدل مبتنی بر طرحواره
چهار سازه اصلی در مدل مبتنی بر طرحواره وجود دارد:
- طرح واره های ناسازگار اولیه
- حیطه های طرح واره
- فرایندهای طرح واره
- سبک های طرحواره
قبل از ارائه ویژگی و تعریف این سازها، مفهوم طرحواره را مورد بررسی قرار دهیم.
طرح واره
طرح واره ساختار شناختی به منظور سرند، رمزگردانی و ارزیابی محرکی است که موجود زنده در معرض آن قرار گرفته است. بر اساس ماتریس طرحواره ها، فرد قادر می شود تا وضعیت خود را در ارتباط با زمان و مکان تعیین و تجربه های خود را به روش های معنی داری طبقه بندی و تفسیر کند. بک و همکاران ما معتقدند که در حیطه آسیب شناسی روانی، واژه طرحواره ساختارهایی شامل محتوای شخصی سازی شده با ویژگی های فردی هستند که در اثر اختلال هایی، از جمله افسردگی، اضطراب، حمله های هراس و وسواس فعال می شوند. مفهوم طرح واره ریشه در روان شناسی شناختی، روان شناسی خود، و نظریه دلبستگی دارد. در حیطه روان شناسی شناختی، واژه طرح واره شناختی دارای تعریف های متعددی است که این تعریف ها در طیف گسترده ای از ساختارهای شناختی قابل دستیابی و غیر قابل دستیابی قرار دارند. طرح واره تعمیم یافته ترین سطح شناخت است که در مقابل تغییر مقاوم است و تأثیر عمیق و قدرتمندی بر شناختارها و هیجان‌های فرد دارد. افکار خودآیند منفی و فرض های بنیادین بینابینی به گونه‌ای چشمگیری تحت تاثیر طرح واره ها قرار می گیرند. بویژه، این تاثیر زمانی قدرتمندتر است که طرح ها فعال شوند.
فریمن و فاسکو
فریمن و فاسکو بر این باورند که طرح واره ها، مفروضه ها یا قانون های زیر بنایی هستند که افکار و رفتارهای فرد را تحت کنترل خود دارند و در طول زندگی فرد تحول و گسترش یافته اند. محتوای این طرح واره ها شامل کلیه جنبه های آگاهانه و ناآگاهانه زندگی شخص است.
طرح واره ها منجر به شکل گیری معنا و ساختار ذهنی فرد از دنیای پیرامون خود می شوند. طرح واره ها، در طول دوره رشد فرد شکل گرفته اند. این بدان معنا است که به موازات دریافت اطلاعات از محیط پیرامون، آن اطلاعات توسط فرد پردازش می شوند، هر فردی به طور منحصر به فرد و بر اساس ادراک و معنایی که به این اطلاعات می دهد، آنها را دسته بندی، و مرتب سازی و سازمان بندی می کند. در عین حال، پدیدآیی طرح واره ها تحت تاثیر فرهنگ، خانواده، مذهب و عوامل مربوط به جنسیت، سن یا شخصیت فرد قرار می گیرد. طرح واره ها نه تنها بر اساس مولفه های شناختی، بلکه با توجه به عامل های هیجانی، رفتاری و زیستی نیز سازمان بندی می شوند.
در مجموع، طرح واره ها نسبت به تغییر بسیار مقاوم هستند چون:
- برخی از طرح واره ها پیوندی قوی با هیجان ها و تجربه‌های گذشته فرد دارند
- طرح واره ها در طول زندگی فرد پایدار باقی می مانند، در نتیجه می توان آنها را به عنوان قسمتی از هویت فرد در نظر گرفت
- این طرح واره ها ممکن است توسط افراد مهم زندگی فرد، تایید یا تقویت گردند
- نحوه تاثیر طرح واره ها بر رفتار فرد توسط پردازش های فکری وی تعیین می شود
- رفتارهای آموخته شده در نتیجه فعال شدن طرح واره‌های امکان بروز پیدا می کنند
بنابراین تداعی های مثبت و منفی بی شماری در طول زمان ایجاد می کنند که منجر به مقاومت شدید آن طرح واره ها در مقابل تغییر می گردند.
شناخت و تغییر طرح واره، نقش مهمی در طرح واره درمانی دارد. بر اساس رویکرد طرح واره درمانی یانگ کودک می آموزد تا تجربه های اولیه از محیط خود، به ویژه در ارتباط با افرادی را که در زندگی او نقش مهمی دارند، مبتنی بر واقعیت دوباره سازمان دهد.
نیاز به مشاوره حضوری دارید ؟!
اگر نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید
نیاز به مشاوره در منزل دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ تماس حاصل فرمایید
نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۳۵۸۹۰۸۸۱۹ تماس حاصل فرمایید.
